What is Project Management

सर्वात आधी आपण बघु या कि प्रकल्प (Project) म्हणजे काय?  

सहसा आपल्याला शाळा, कॉलेजमध्ये किंवा कामाच्या ठिकाणी प्रोजेक्ट्स करायला सांगितलेले असतात पण म्हणजे काय करायचे, कसे करायचे,
त्याचे काही स्टँडर्ड्स आहेत का, techniques आहेत का, हे सहसा detail मध्ये शिकविले जात नाही. 

 Project ची सर्वात सोपी किंवा जवळची उदाहरणे म्हणजे, घराच्या आजुबाजुचे नवीन झालेले रस्ते, नव्याने बांधलेली मॉल ची बिल्डिंग किंवा भारताने
आकाशात सोडलेला एखादा उपग्रह – हे सर्व प्रोजेक्टच आहेत; अगदी ताजमहाल सुद्धा एक भव्य, शानदार असा प्रकल्पच होता. 

आता वरील सर्व उदाहरणांमध्ये काही गोष्टी common असतात जसे कि तो मॉल बांधायला कधी सुरु केला, तो बांधून पूर्ण झाला कधी, मॉल बांधताना
१००–१२५  लोकांनी काम केले असेल, त्यांचा पगार वेळच्या वेळी करणे, साहित्य खरेदी करणे, या सर्वाना काहीतरी पैसे लागले असतील, तो कसा बांधायचा याचे

काही design तयार केले गेले असेल, बांधकामाच्या परवानग्या मिळवल्या गेल्या असतीलआणि मग प्रत्यक्ष बांधकामाला सुरुवात झाले असतील. 

याचप्रकारे आपण उपग्रहाच्या बांधणीचे पण imagination करू शकतो किंवा ताज महाल कसा बांधला असेल या विषयी अंदाज बंधू शकतो.  

एक गोष्ट लक्षात आली का, ते म्हणजे सर्व ठिकाणी वेळेचे (time), पैश्यांचे (budget) किंवा कधी कधी माणसांचे (staff) बंधन असू शकते. म्हणजेच,
प्रकल्प वेळेत तसेच sanctioned budget मध्येच पूर्ण व्हायला पाहिजे आणि ते सुद्धा कधी कधी मनुष्य बळाच्या कमतरतेसहित! 

 खरे तर हेच कोणत्याही प्रकल्पाचे वैशिट्य असते असे म्हणावे लागेल. आणि शेवटी customer ला अपेक्षित असे उत्पादन (product) किंवा सेवा (service)
हि प्रोजेक्टच्या रूपाने तयार होते किंवा हस्तांतर (deliver) होते. 

Customer ला अपेक्षित म्हणतो तेव्हा असे गृहीत आहे कि प्रोजेक्ट च्या सुरुवातीला कस्टमर ने त्याचे काही specifications ठरवले होते आणि त्याप्रमाणेच
फायनल प्रॉडक्ट किंवा service तयार झाले आहे. प्रत्येक प्रोजेक्ट हा एकच एक (unique) आणि तात्पुरत्या स्वरूपाचा (temporary) असतो. 

आता Project Management साठी काही विशिष्ठ standards आहेत का, किंवा काही techniques असतात का, काही कोर्सेस आहेत का, या विषयी आपण पुढील ब्लॉग मध्ये वाचू. तोपर्यंत, स्वतःला जपा, काळजी घ्या.